Մայաներից մինչ մեր օրեր. ծխախոտի զարգացման պատմությունը

Այսօր ծխախոտն ամենապահանջված ապրանքներից մեկն է և մեր օրերի ամենախնդրահարույց թեմաներից մեկը։ Իսկ հիմա հետադարձ հայացք նետենք դարերի խորքը և հասկանանք ` երբ, որտեղ և ինչպես է առաջացել ծխախոտը։

Պատմական աղբյուրների համաձայն` ծխախոտաբույսի մշակումն սկսվել է մ.թ.ա 6000 տարի առաջ Կենտրոնական Ամերիկայում, և միայն 5000 տարի անց մայաներն սկսել են ծամել և ծխել ծխախոտաբույսը: Հիվանդների և վիրավորների վերքերը մշակելու համար մայաներն օգտագործում էին ծխախոտաբույսի տերևներից և դեղաբույսերից պատրաստված քսուք:

Ռոդրիգո դե Ջերեզ անունով մի հայտնագործող առաջինն էր, որն ականատես եղավ մայաների՝ ծխախոտաբույս ծխելու արարողությանը: Արդեն 17-րդ դարի սկզբում Անգլիան սկսեց պարբերաբար ծխախոտաբույս ներկրել Ամերիկայից: Այս դարաշրջանում բավականին տարածված էին նաև ծխամորճերն ու սիգարները։

«Սիգար» կամ «սիգարետ» բառը ծագում է մայաների լեզվով սիյար բառից, որը նշանակում է ծխել ծխախոտի փաթաթած տերևները։ Առաջին անգամ ծխախոտի և թոքերի քաղցկեղի կապի մասին բարձրաձայնվեց 1950-ական թվականներին: Այս նորությունը վատ գովազդ էր ծխախոտ արտադրող ընկերությունների համար, և վերջիններս պատրաստ էին ամեն ինչի, որպեսզի կասեցնեն լուրերի տարածումը: Բարեբախտաբար, նրանք չկարողացան հեռուստատեսությամբ և ռադիոյով ծխախոտի գովազդն արգելող օրենքի վրա որևէ ազդեցություն գործել: 1973 թվականին ԱՄՆ-ում սկսեց գործել հասարակական վայրերում ծխելն արգելող օրենքը, իսկ բոլոր ավիաընկերությունները պարտավորվեցին առանձնացնել ծխող և ոչ ծխող տեղեր:

Այսօր գրեթե բոլոր քաղաքակիրթ երկրներում արգելված է ծխախոտի գովազդումը, ինչպես նաև արգելվում է ծխելը հասարակական վայրերում: Մարդիկ ունեն իրավունք` տեղեկանալու ծխախոտի պատճառած հետևանքների մասին, ուստի կազմակերպվում են բազմաթիվ միջոցառումներ, և ստեղծվում ծրագրեր, որոնք նպատակ ունեն բարձրացնելու մարդկանց ինքնագիտակցությունը:

Հարկ է մեկ անգամ ևս հիշեցնել բոլոր ծխողներին՝ ծխախոտի ծուխն ունի բացասական ազդեցություն ոչ միայն ձեզ վրա, այլ նաև ձեր շրջապատի, դրա հետևանքով առաջանում են ամենատարբեր շնչառական հիվանդությունները, գրանցվում հազարավոր մահեր: Առո՛ղջ եղեք