Արտաքինից չի կարելի դատել մարդկանց մասին. մեջբերումներ Շառլոթ Բրոնտեի «Ջեյն Էյր»-ից

Ջեյն Էյրը անգլիացի բանաստեղծ և գրող Շառլոթ Բրոնտեի դասական ստեղծագործությունն է՝ Մեծ Բրիտանիայի ամենահայտնի սիրավեպերից մեկը։ 2003 թվականի տվյալներով լավագույն 200 գրքերի ցուցակում զբաղեցնում է 10-րդ տեղը։ Գրքի բովանդականության հիման վրա նկարահանվել մոտ մեկ տասնյակ ֆիլմեր։

Վեպն առաջին անգամ հրատարակվել է 1847 թ. «Ջեյն Էյր. կենսագրություն» վերնագրով Քարեր Բելլ (Currer Bell) կեղծանունով։

Ներկայացնում ենք մի քանի մեջբերում բյուրավոր սրտեր գերած գրքից:

– Ավելի լավ է համբերությամբ տանել վիրավորանքը, որը բացի քեզնից, ուրիշ ոք ոչ չի զգում, քան թե կատարել շտապ քայլ, որի տհաճ հետևանքները վշտահար կանի քո մոտիկներին, բացի այդ, Աստվածաշունչն էլ առաջարկում է բարությամբ պատասխանել չարին:

– Միայն թուլակամ ու հիմար մարդիկ են ասում, որ չեն կարող տանել այն, ինչ որ նրանց վիճակված է ի վերուստ:

– Արտաքինից չի կարելի դատել մարդկանց մասին:

– Եթե մարդիկ միշտ բարի լինեին և ենթարկվեին նրանց, ովքեր դաժան են ու անարդար, չար մարդիկ իրենց ուզածը կանեին: Ոչնչից չէին վախենա, երբեք չէին փոխվի, և կդառնային ավելի ու ավելի վատ: Երբ մեզ հարվածում են առանց պատճառի, մենք պետք է ավելի ուժեղ հարվածով պատասխան տանք, համոզված եմ դրանում, և այն էլ այնպիսի թափով, որպեսզի մարդիկ այլևս մեզ վրա ձեռք չբարձրացնեն: Պետք է ատեմ նրանց, ովքեր, չնայած իմ սիրաշահելու փորձերին, շարունակում են ատել ինձ. պետք է դիմադրեմ նրանց, ովքեր անիրավացի կերպով ինձ պատժում են: Դա նույնքան բնական է, ինչքան և սիրել նրանց, ովքեր մեզ սիրում են, կամ ենթարկվել պատժի, եթե զգում եմ, որ դա իրավացի է:

– Ոչ բռնությամբ կարելի է հաղթել ատելությանը և ոչ էլ վրեժխնդրությամբ որոշակի կերպով բուժել վիրավորանքը:

– Կյանքը շատ կարճ է, և մենք չպետք է ժամանակ կորցնենք թշնամություն սերմանելու կամ միմյանց սխալներն արձանագրելու: Մենք բոլորս էլ մեղքերով ծանրաբեռնված ենք այս աշխարհում, բայց շուտով կգա ժամանակ, երբ, հավատացած եմ, մեր մեղսապարտ մարմինը բեռնաթափ կլինի, երբ ստորությունն ու մեղքը մեր ծանրաբեռնված մարմնի հետ միասին կանհետանան, և կմնա միայն մաքուր հոգին՝ կյանքի ու մտածողության այդ անշոշափելի սկզբունքը, որով արարիչը կյանք ներշնչեց մարդ-արարածին: Նա որտեղից եկել է, այնտեղ էլ կվերադառնա, գուցե նորից կյանքի կոչելու մի ավելի բարձր էակ, քան մարդն է, գուցե անցնելով փառքի աստիճաններով՝ մարդկային գունատ հոգին հասնի սերովբեի պայծառությանը: Նա երբեք տառապանքների չի ենթարկվի, չի այլասերվի ու չի ընկնի սատանայի ձեռքը:

– Եթե ամբողջ աշխարհն էլ քեզ ատի և չար համարի, քո խիղճը քեզ կարդարացնի և թողություն կտա մեղքերիդ, երբեք առանց բարեկամների չես մնա:

___________________________________________________

Ի դեպ, «Գրքատուն» նորաբաց գրախանութն առաջարկում է Շառլոթ Բրոնտեի «Ջեյն Էյր»-ը՝ շահավետ՝ ամենացածր գնով: