YerevanStyle.com
  • Սկիզբ
  • Նորություններ
    • Հայաստան
    • Աշխարհ
  • Մշակույթ
    • Կրոն
    • Պատմություն
    • Փիլիսոփայություն
  • Ժամանց
    • Երաժշտություն
    • Հումոր
    • Նորաձևություն
    • Ֆիլմեր
    • Հետաքրքրաշարժ
  • Ապրելակերպ
    • Գիտություն և ՏՏ
    • Ընտանիք
    • Ճամփորդություն
    • Սպորտ
    • Նորաձևություն
    • Սնունդ
    • Դիզայն
  • Բիզնես
  • Հարցազրույց
  • Ընթերցարան
    • Հայ դասականներ
  • #Հաղթելուենք
    • Պաշտոնական
    • Միջազգային մամուլ
    • Մեր տղաները
    • Տեսաշարեր
No Result
View All Result
  • Սկիզբ
  • Նորություններ
    • Հայաստան
    • Աշխարհ
  • Մշակույթ
    • Կրոն
    • Պատմություն
    • Փիլիսոփայություն
  • Ժամանց
    • Երաժշտություն
    • Հումոր
    • Նորաձևություն
    • Ֆիլմեր
    • Հետաքրքրաշարժ
  • Ապրելակերպ
    • Գիտություն և ՏՏ
    • Ընտանիք
    • Ճամփորդություն
    • Սպորտ
    • Նորաձևություն
    • Սնունդ
    • Դիզայն
  • Բիզնես
  • Հարցազրույց
  • Ընթերցարան
    • Հայ դասականներ
  • #Հաղթելուենք
    • Պաշտոնական
    • Միջազգային մամուլ
    • Մեր տղաները
    • Տեսաշարեր
YerevanStyle.com
No Result
View All Result
Home Մշակույթ Պատմություն

Էթիկայի պատմությունը

Մարգարիտ Խաչատրյան by Մարգարիտ Խաչատրյան
Mayի 7, 2015թ.
in Պատմություն, Փիլիսոփայություն
0
Էթիկայի պատմությունը
Share on FacebookShare on Twitter

Բարոյագիտությունը կամ էթիկան գիտություն է բարոյականության մասին: Անձի բարոյական աշխարհում ներառված են՝ բարության, ճշմարտասիրության, գեղեցիկի հանդեպ ձգտումը, պարտքի զգացումը, պատասխանատվությունը, իդեալները, խիղճը, արդարությունը, ազատությունը, ընկերությունը, սերը:

Էթիկան փիլիսոփայական ուսմունք է բարոյականության էության, նրա կառուցվածքի, զարգացման, գործառնությունների, օրենքների և հասարակության մեջ նրա ունեցած դերի մասին: Կարելի է ասել, որ էթիկան անձի բարոյական վարքի չափորոշիչ համակարգն է:

Ի՞նչ է փիլիսոփայությունը

Փիլիսոփայություն բառն ունի հունական ծագում։ Այն առաջացել է հունարեն «սիրել» և «իմաստություն» բառերից։ Այսինքն՝ փիլիսոփայություն թարգմանաբար նշանակում է «իմաստության հանդեպ սեր»։ Հայ մատենագրության մեջ «փիլիսոփայություն» եզրույթին զուգահեռ գործածվել է նաև «իմաստասիրություն» բառը։

Էթիկա տերմինն առաջին անգամ օգտագործվել է Արիստոտելի կողմից, այն փորձում է պատասխանել «Ի՞նչ պետք է մենք անենք» հարցին: Էթիկայի հիմնական նպատակը Արիստոտելը անվանում էր երջանկություն՝ հոգու գործունեություն լիարժեք բարերարությամբ, այսինքն՝ ինքնաիրացում: Մարդու ինքնաիրացումը խելամիտ արարքներն են, որոնք խուսափում են ծայրահեղություններից և պահում են ոսկե միջինը: Այդ պատճառով հիմնական բարերարությունը չափավորությունն է և խելամտությունը:

Էթիկայի ոսկե կանոնը՝ «Դիմացինիդ հետ վարվիր այնպես, ինչպես կցանկանայիր, որ քեզ հետ վարվեին», գոյություն ուներ այս կամ այն տեսքով անկախ տարբեր մշակույթներում: Այն առկա է Կոնֆուցիոսի մոտ, հանդիպում է Միշնայում:

կշեռքՆախքան էթիկա բառի ի հայտ գալը, այն անվանվել է տարբեր ձևերով, բայց երբեք չի փոխել իր նշանակությունը: Անվանումներից են եղել՝ ինքնատիրապետում, բարու և չարի գիտություն, իմաստություն, հանճար, ինքնաիրացում, չափավորություն, խելամտություն և այլն: Ժամանակակից էթիկայի զարգացման և նրա լայն տարածման ու պրոպոգանդման կարևորության հիմքը դրեց Արիստոտելը:

Քանի որ մարդկությունը միշտ խնդիր է ունեցել փոխադարձ հասկացողության և խաղաղության, և շատ դիվանագետների ու փիլիսոփաների ուսումնասիրությունները եկել են այն եզրահանգման, որ միևնույն է՝ մարդուն չես կարող ուժով դաստիարակել և վերահսկել՝ ստիպելով նրան պահպանել անդորրը: Պարզապես հարց վեր հանեցին այն մասին, որ ավելի լավ է կառուցել դաստիարակչական դպրոցներ և կրթել մարդկանց, քան ծախսել ահռելի մեծ գումարներ զենքերի վրա և ունենալ մարդկային կորուստներ ու տգետ հասարակություն: Եվ հիմա շատ երկրներ կիրառում են բարոյագիտական այս քաղաքականությունը:

Էթիկան լուռ լեզու է, որի միջոցով կարող ես շատ բան հասկանալ և շատ բան ասել, եթե կարողանում ես տեսնել: Այն քո մարմնի լեզուն է, որր չես կարող փոխել խոսքերով, եթե քո լեզուն մեղմ հաճոյախոսում է քո մասին, իսկ քո վարվելաձևը, պահվածքն աղաղակում է քո իսկ իրական դեմքի մասին:
Դեռ չի հնացել հանճարեղ Սերվանտեսի այն միտքը. «Ոչինչ մեզ վրա էժան չի նստում, և ոչ մի բան այդքան թանկ չի գնահատվում, որքան պահվածքը»: Այո՛, ժամանակակից աշխարհում էթիկան նոր շունչ առավ, կրկին հիշեցրեց իր կարևորության և մարդկությունից անբաժան լինելու մասին:

Էթիկան և ուշ միջնադարյան Եվրոպան

15-րդ դարում Անգլիային և Ֆրանսիային անվանում էին էթիկայի դասական երկրներ, բայց չէր թույլատրվում ասել, թե դա նրանց իսկ սեփականությունն է: Այդ դարում դրսևորվող նրանց անտաշ պահվածքի, անհանդուրժողականության, ուժի բռնության և նմանօրինակ երևույթները հաշվի առնելով՝ դժվար է նրանց կիրթ անվանել: Գերմանիայում և սահմանակից եվրոպական երկրներում իրավիճակն առավել քան աննախանձելի էր: Բացառություն էր կազմում միայն Իտալիան, քանի որ Իտալիայում էթիկայի մշակույթը սկսել էր զարգանալ դեռ 14-րդ դարից:

Եթե 15-րդ դարի Իտալիան համեմատենք այդ նույն դարի եվրոպական երկրների հետ, ապա այն աչքի էր ընկնում իր բարձր կրթությամբ, հարստությամբ, մշակույթով և կյանքը գեղեցկացնելու ունակությամբ: Այդ ժամանակ Անգլիան պատերազմը պատերազմի ետևից էր մղում և մինչև 16-րդ դարակեսերը պատերազմական երկիր էր: Գերմանիան դաժանություն էր «դավանում», իսկ Ֆրանսիան բացի պատերազմից չէր ընդունում ոչ մի այլընտրանք, անգամ ոչ մի գիտության տեղ չէին տալիս և հալածում էին գիտնականներին:

Այսպիսով ողջ Եվրոպան գտնվում էր (վերա)ձևավորման փուլում, իսկ Իտալիան նոր մշակույթի երկիր էր: Եվ այդ երկիրին արդարացի էր կոչել էթիկայի հարազատ երկիր: Բայց ներկայիս ժամանակակից էթիկայի աշխարհում այդ անվանը արժանացան և՛ Ֆրանսիան, և՛ Անգլիան, և՛ շատ ու շատ նորանոր պետություններ:

Էթիկետ (ֆր. etiquette բառից – նշանակում է «պիտակ», «քարտ»), վարքաձևի, վարվելակերպի կանոնների ամբողջություն, կանոններ, որոնք արտահայտվում են մարդկային փոխհարաբերություններում (վերաբերմունքը միմյանց նկատմամբ, դիմելաձևերը, հասարակական վայրերում վարվելակերպը և այլն):

Էթիկայի և էթիկետի տարբերությունը

Էթիկան չունի պարտադրող ուժ, այն դեռ պետք է հստակեցվի, շտկվի, իրավիճակին համապատասխան կանոններ ձեռք բերի, հաշվի նստի ավանդույթների հետ և շատ հարցեր մշակի: Իսկ էթիկետը արդեն այդ ամենի մշակված տարբերակն է, այն ունի պարտադրող ուժ և թելադրում է հստակ կանոններ տվյալ իրավիճակի համար: Էթիկան ամենուրեք է՝ տանը, ընկերական միջավայրում, աշխատավայրում, հանգստյան վայրերում, որտեղ որ մարդ կա, նա այնտեղ է:

Արիստոտելը առանձնացրեց էթիկայի մի քանի ճյուղ, բայց շեշտադրումը դրեց նորմատիվային էթիկայի վրա, իսկ մնացած բնագավառները կրում էին գիտական բնույթ: Նորմատիվային էթիկան մարդու վարքագիծը կարգավորող, նրա արարքներն ուղղորդող, էթիկական բարության գնահատման չափանիշները հաստատող սկզբունքի (կամ սկզբունքների) որոնումն է:

Երկար սահմանումներից հետո, Արիստոտելը հասկացավ և այսպես սահմանեց իր աշակերտների համար. «Էթիկան մարդու անբաժանելի մի մասնիկն է, եթե ոչ՝ մարդը: Այն միմիայն մարդու համար է նախասահմանված, ինչպես արևը բնության համար, չկա արև՝ չկա և կյանք: Ճիշտ այդպես էլ, եթե չկա էթիկա՝ էթիկետի կանոններ, չկա նաև ճիշտ հասարակություն, մարդկություն:

Ո՞վ է սկզբում եղել՝ մա՞րդը, թե՞ էթիկան: Փիլիսոփայական նմանատիպ միտք է «հա՞վն է ձվից, թե՞ ձուն հավից» հարցը: Մի գյուղացի հստակ տվել է դրա մեկնաբանումը. «Սկզբում Աստված հավին ստեղծեց՝ ձուն դնելով նրա մեջ: Ճիշտ նույնն էլ մարդու հետ է. ստեղծելով նրան՝ Աստված էթիկան դրեց մարդու ներսում»:

Լինել մարդ դեռ քիչ է, պետք է լինել նաև մարդկային: Արիստոտել

Tags: էթիկապատմությունփիլիսոփայություն
ShareTweetShare
Previous Post

Աշխարհի յոթ հրաշալիքները՝ աշակերտի աչքերով

Next Post

Մաքսիմալ հարմարավետ հավաքածու ձեր սպորտային ոճն ապահովելու համար

Մարգարիտ Խաչատրյան

Մարգարիտ Խաչատրյան

Ավարտել է Նիկոլաևի համալսարանի (Ուկրաինա) փիլիսոփայության բաժինը: Էթիկետի մասնագետ է, աշխատում է նորմատիվային էթիկայի բնագավառում՝ համագործակցելով սպասարկման ոլորտի կառույցների հետ: Ուսումնասիրում է հոգեբանություն և մարդաբանություն: Սիրում է միշտ մի նոր բան սովորել և շփվել մարդկանց հետ:

Related Posts

Հավերժական սիրո ապացույց Թաջ Մահալը
Աշխարհ

Հավերժական սիրո ապացույց Թաջ Մահալը

31 July 2020
208
Ոչ ոք պարտավոր չէ ինչ-որ բան անել քեզ համար. Հոր նամակը դստերը
Ընթերցարան

Ոչ ոք պարտավոր չէ ինչ-որ բան անել քեզ համար. Հոր նամակը դստերը

29 July 2020
85
Մտքեր արդարության ու ազնվության մասին հայտնի գրողներից ու փիլիսոփաներից
Ընթերցարան

Մտքեր արդարության ու ազնվության մասին հայտնի գրողներից ու փիլիսոփաներից

29 July 2020
116
Այս օրը պատմության մեջ. Երևանում տեղի ունեցավ Ալ. Թամանյանի արձանի բացումը
Աշխարհ

Այս օրը պատմության մեջ. Երևանում տեղի ունեցավ Ալ. Թամանյանի արձանի բացումը

26 June 2020
71
Հունիսի 23. Այսօր ստեղծվել է Միջազգային Օլիմպիական Կոմիտեն
Պատմություն

Հունիսի 23. Այսօր ստեղծվել է Միջազգային Օլիմպիական Կոմիտեն

23 June 2020
34
Պատմության մեջ այս օրը. Անգլիայում թույլատրվեց կանանց թատրոնի դերեր խաղալ
Պատմություն

Պատմության մեջ այս օրը. Անգլիայում թույլատրվեց կանանց թատրոնի դերեր խաղալ

22 June 2020
30
Load More
Next Post
Մաքսիմալ հարմարավետ հավաքածու ձեր սպորտային ոճն ապահովելու համար

Մաքսիմալ հարմարավետ հավաքածու ձեր սպորտային ոճն ապահովելու համար

Ո՞վ կարող է լինել քո հրեշտակը

Ո՞վ կարող է լինել քո հրեշտակը

Discussion about this post

Categories

  • #Հաղթելուենք (67)
    • Մեր տղաները (16)
    • Միջազգային մամուլ (25)
    • Պաշտոնական (19)
    • Տեսաշարեր (29)
  • Events (4)
  • Yerevan Style (11)
  • Ապրելակերպ (458)
    • Գիտություն և ՏՏ (100)
    • Նորաձևություն (37)
    • Սնունդ (53)
    • Սպորտ (53)
  • Բիզնես (94)
  • Դիզայն (46)
  • Ընթերցարան (143)
    • Բանաստեղծություններ (66)
    • Հայ դասականներ (28)
  • Ընտանիք (86)
  • Ժամանց (333)
    • Երաժշտություն (39)
    • Հետաքրքրաշարժ (154)
    • Հումոր (21)
    • Ճամփորդություն (62)
    • Ֆիլմեր (63)
  • Հայ հերոսներ (3)
  • Հարցազրույց (37)
  • Մշակույթ (142)
    • Գրականություն (23)
    • Կրոն (10)
    • Պատմություն (39)
    • Փիլիսոփայություն (37)
  • Նորություններ (203)
    • Աշխարհ (99)
    • Հայաստան (112)

2020 © Yerevanstyle.com – Հեղինակային և հարակից իրավունքները պաշտպանված են:
Հետադարձ կապի համար՝ [email protected]

No Result
View All Result
  • Սկիզբ
  • Նորություններ
    • Հայաստան
    • Աշխարհ
  • Մշակույթ
    • Կրոն
    • Պատմություն
    • Փիլիսոփայություն
  • Ժամանց
    • Երաժշտություն
    • Հումոր
    • Նորաձևություն
    • Ֆիլմեր
    • Հետաքրքրաշարժ
  • Ապրելակերպ
    • Գիտություն և ՏՏ
    • Ընտանիք
    • Ճամփորդություն
    • Սպորտ
    • Նորաձևություն
    • Սնունդ
    • Դիզայն
  • Բիզնես
  • Հարցազրույց
  • Ընթերցարան
    • Հայ դասականներ
  • #Հաղթելուենք
    • Պաշտոնական
    • Միջազգային մամուլ
    • Մեր տղաները
    • Տեսաշարեր

2020 © YEREVANSTYLE.COM - ՀԵՂԻՆԱԿԱՅԻՆ ԵՒ ՀԱՐԱԿԻՑ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆՎԱԾ ԵՆ

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In